Artritis is een ziekte die miljoenen mensen wereldwijd treft. Het kan op elke leeftijd voorkomen - voor sommige mensen is artritis gewoon een ongemak, maar voor anderen kan het aanzienlijke beperkingen in beweging en kwaliteit van leven veroorzaken.

Artritis is niet alleen een ziekte van ouderen, zoals vaak wordt gedacht. Het kan ook jonge mensen treffen, zelfs kinderen, als gevolg van auto-immuunziekten, genetische aanleg of andere factoren.

 

De symptomen kunnen geleidelijk optreden en worden vaak in eerste instantie niet opgemerkt. Dit kan leiden tot een vertraagde diagnose en een moeilijkere behandeling.

 

1. Wat is Artritis?

 

Artritis is geen enkele ziekte, maar een term die een groep van meer dan 100 verschillende aandoeningen omvat die de gewrichten en omliggende weefsels aantasten. Dit maakt het een van de meest complexe en diverse medische aandoeningen, die een gepersonaliseerde aanpak voor diagnose en behandeling vereist.

Artritis kan elk gewricht in het menselijk lichaam aantasten - van de kleine gewrichten van de vingers tot grote gewrichten zoals die van de knieën en heupen.

 

Artritis kan andere delen van het lichaam aantasten dan alleen de gewrichten. Sommige vormen van artritis, zoals reumatoïde artritis of psoriatische artritis, kunnen organen aantasten zoals de huid, ogen, hart of longen.

 

Artritis is niet altijd het gevolg van veroudering of mechanische slijtage van de gewrichten. Het kan worden veroorzaakt door verschillende factoren - ontsteking, mechanische slijtage, infecties of auto-immuunreacties.

 

2. Soorten artritis

 

De term artritis omvat veel verschillende aandoeningen, elk met zijn eigen unieke ontwikkelingsmechanismen, symptomen en impact op het lichaam.

 

Artrose

Artrose, ook bekend als "slijtageartritis", is het meest voorkomende type. Het kraakbeen dat de uiteinden van botten in gewrichten bedekt, slijt na verloop van tijd - dit leidt tot wrijving tussen de botten, wat pijn, stijfheid en zwelling veroorzaakt.

Het tast vaak gewichtdragende gewrichten aan, zoals de knieën, heupen en wervelkolom. In gevorderde gevallen kunnen botuitsteeksels (osteofyten) ontstaan, die de beweging verder beperken.

 

Reumatoïde artritis

Reumatoïde artritis is een auto-immuunziekte waarbij het immuunsysteem de weefsels in de gewrichten aanvalt. Het veroorzaakt niet alleen ontstekingen en pijn, maar kan ook leiden tot misvorming van de gewrichten.

In tegenstelling tot artrose begint dit type artritis vaak op jongere leeftijd en kan het meerdere gewrichten symmetrisch aantasten. Andere organen zoals de longen, ogen en het hart worden vaak ook aangetast.

 

Jicht

Jicht is een type artritis dat wordt veroorzaakt door een ophoping van urinezuur in het lichaam. Urinezuurkristallen worden afgezet in de gewrichten, meestal aan de basis van de grote teen, wat plotselinge en extreem pijnlijke aanvallen veroorzaakt.

Het wordt vaak geassocieerd met een dieet dat rijk is aan rood vlees, zeevruchten en alcohol, evenals stofwisselingsstoornissen zoals obesitas en diabetes.

 

Jicht

 

Psoriatische artritis

Dit type artritis is verwant aan de huidziekte psoriasis. Naast de gewrichten tast het ook de huid aan, waardoor rode, schilferige plekken ontstaan.

Psoriatische artritis kan zowel kleine gewrichten (zoals die in de vingers) als grote gewrichten (zoals de knieën) aantasten. Zwelling van de vingers (zogenaamde "worstvingers") is een kenmerkend visueel symptoom van de aandoening.

 

Reactieve artritis

Reactieve artritis is een aandoening die optreedt na een infectie, meestal van het urogenitale of gastro-intestinale stelsel. Symptomen zijn onder meer gewrichtspijn, peesontsteking en soms rode ogen (conjunctivitis). De aangetaste gewrichten zijn vaak asymmetrisch en de aandoening kan tijdelijk of chronisch zijn.

 

Spondylitis ankylopoetica

Spondylitis ankylopoetica is een chronische ontstekingsartritis die de wervelkolom aantast. Het veroorzaakt pijn en stijfheid in de onderrug en het bekken en in ernstigere gevallen kan het leiden tot fusie van de wervels, wat de mobiliteit aanzienlijk vermindert.

 

Jeugdartritis

Dit is een type artritis dat kinderen onder de 16 jaar treft. De belangrijkste symptomen zijn ontsteking, zwelling, pijn en kunnen gepaard gaan met aanvullende symptomen zoals koorts en huiduitslag.

Jeugdartritis kan verschillende vormen hebben - systemisch, oligoarticulair (een klein aantal gewrichten aantastend) en polyarticulair (meerdere gewrichten aantastend).

 

Elk type artritis heeft zijn eigen specifieke kenmerken, maar ze vereisen allemaal een tijdige diagnose en een goede behandeling. Soms kunnen patiënten een combinatie van verschillende soorten artritis hebben, waardoor de ziekte nog ingewikkelder wordt om te behandelen.

 

3. Wat zijn de belangrijkste symptomen van artritis?

 

Naast de belangrijkste symptomen zoals pijn, zwelling en stijfheid, gaat artritis vaak gepaard met complexere en specifiekere symptomen die de diagnose kunnen compliceren.

 

1. Gewrichtspijn

 

Pijn is het meest voorkomende symptoom van artritis. Het kan zijn:

  • Acuut of chronisch - in het begin is de pijn vaak episodisch, maar na verloop van tijd kan het constant worden;
  • Gelokaliseerd of wijdverspreid - sommige mensen ervaren pijn in één gewricht, terwijl het bij anderen meerdere gewrichten tegelijk kan aantasten;
  • Verergering bij beweging - bij artrose neemt de pijn meestal toe bij fysieke activiteit, terwijl bij ontstekingsvormen zoals reumatoïde artritis de pijn vaak erger is bij rust.

 

2. Zwelling en roodheid

 

Zwelling is het gevolg van een ontsteking in het gewricht. Het kan gepaard gaan met roodheid en een gevoel van warmte rond het aangetaste gebied. Deze symptomen zijn vooral uitgesproken bij inflammatoire vormen van artritis zoals jicht en reumatoïde artritis.

  • Periodiek of constant - bij jicht kan zwelling optreden in aanvallen, terwijl het bij chronische vormen van artritis constant is;
  • Intensiteit - sommige vormen van artritis, zoals septische artritis, veroorzaken extreem ernstige zwelling die de beweging beperkt.

 

3. Stijfheid van de gewrichten

 

Gewrichtsstijfheid is een ander veelvoorkomend symptoom. Het is vooral merkbaar in de ochtend of na een lange periode van rust.

  • Ochtendstijfheid - kenmerkend voor reumatoïde artritis, ochtendstijfheid kan een paar minuten tot meerdere uren duren;
  • Na rust - stijfheid na zitten of liggen komt vaak voor bij artrose en ankyloserende spondylitis.

 

Stijfheid van de gewrichten

 

4. Verminderde gewrichtsmobiliteit

 

Naarmate artritis vordert, neemt de mobiliteit van de gewrichten af. Mensen die hieraan lijden, kunnen moeite hebben met het uitvoeren van dagelijkse activiteiten, zoals:

  • Potten openen;
  • Trappen beklimmen;
  • Lopen of opstaan ​​van een stoel.

 

Deze afname van het bewegingsbereik is vaak het gevolg van een combinatie van pijn, ontsteking en structurele schade.

 

5. Gewrichtsafwijking

 

In ernstigere en gevorderde gevallen kan artritis leiden tot zichtbare misvormingen van de gewrichten. Dit geldt met name voor reumatoïde artritis en psoriatische artritis.

  • Vingermisvorming - de gewrichten van de handen kunnen vervormd raken, wat fijne bewegingen aanzienlijk belemmert;
  • Knobbels en knobbeltjes - sommige vormen van artritis, zoals reumatoïde artritis, kunnen ervoor zorgen dat er reumatoïde knobbeltjes rond de gewrichten ontstaan.

 

6. Systemische symptomen

 

In sommige gevallen heeft artritis niet alleen invloed op de gewrichten, maar op het hele lichaam. Dit kan het volgende omvatten:

  • Vermoeidheid - aanhoudende pijn en ontsteking kunnen leiden tot een gevoel van uitputting;
  • Koorts - een veelvoorkomend symptoom bij ontstekingsachtige vormen van artritis, met name reactieve artritis en septische artritis;
  • Verlies van eetlust en gewicht - systemische ontsteking kan invloed hebben op de stofwisseling en eetlust.

 

4. Hoe ontstaat artritis? Belangrijkste oorzaken en risicofactoren

 

Artritis kan worden veroorzaakt door meerdere factoren die op een complexe manier met elkaar interacteren. Ze kunnen genetisch, omgevings-, mechanisch of levensstijlgerelateerd zijn.

 

Genetische aanleg

Genetische aanleg speelt een belangrijke rol bij de ontwikkeling van sommige soorten artritis, zoals reumatoïde artritis, jicht en ankyloserende spondylitis.

 

Gevorderde leeftijd

Naarmate u ouder wordt, neemt de kans op artritis toe.

 

Gewrichtsletsels of trauma

Gewrichtsletsels kunnen ervoor zorgen dat artritis zich ontwikkelt, zelfs jaren nadat ze zijn opgetreden.

 

Auto-immuunziekten

Bij auto-immuunvormen van artritis, zoals reumatoïde artritis en lupus, valt het immuunsysteem zijn eigen weefsels aan, inclusief de gewrichten, wat leidt tot ontsteking, pijn en schade.

 

Infecties

Bacteriën, virussen of schimmels kunnen ontstekingen in de gewrichten veroorzaken door het gewrichtsweefsel rechtstreeks aan te vallen. Vormen van artritis die worden veroorzaakt door infecties, zoals septische artritis en reactieve artritis, zijn relatief zeldzaam.

 

Leefstijl

Veel aspecten van de levensstijl dragen bij aan de ontwikkeling van artritis - een sedentaire levensstijl, een verkeerd dieet (vitamine D- en calciumtekort, overmatige consumptie van suiker, zout of verzadigde vetten), roken.

 

Hormonale veranderingen

Hormonale veranderingen spelen een belangrijke rol bij de ontwikkeling van sommige soorten artritis, omdat ze ontstekingsprocessen in het lichaam en de werking van het immuunsysteem kunnen beïnvloeden.

Vrouwen hebben bijvoorbeeld meer kans om reumatoïde artritis te ontwikkelen, vooral tijdens periodes van hormonale onbalans zoals zwangerschap, de postpartumperiode en de menopauze.

 

Hormonale veranderingen

 

Obesitas

Overgewicht is een van de belangrijkste risicofactoren voor artrose, omdat het de belasting van de gewrichten vergroot.

 

Metabole stoornissen

Metabole stoornissen kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van bepaalde soorten artritis. De meest voorkomende aandoening is jicht, waarbij hoge niveaus urinezuur in het bloed leiden tot de vorming van kristallen in de gewrichten.

 

5. Hoe wordt artritis vastgesteld?

 

Voor het diagnosticeren van artritis is een combinatie nodig van een beoordeling van de medische geschiedenis van de patiënt, een lichamelijk onderzoek en gespecialiseerde tests.

 

1. Medisch onderzoek

De arts verzamelt informatie over de symptomen, medische geschiedenis en levensstijl van de patiënt. Dit omvat:

  • Beschrijving van symptomen - duur, intensiteit en tijdstip van aanvang van pijn en stijfheid;
  • Medische geschiedenis - verzameling van gegevens over eerdere ziekten, verwondingen en familiegeschiedenis van artritis of auto-immuunziekten;
  • Lichamelijk onderzoek - de arts onderzoekt de aangetaste gewrichten op tekenen van zwelling, roodheid, warmte en misvorming. Het bewegingsbereik wordt ook gecontroleerd.

 

2. Beeldvormende onderzoeken

Beeldvormende onderzoeken zijn een belangrijk diagnostisch hulpmiddel omdat ze een duidelijk beeld geven van structurele veranderingen in de gewrichten. Er worden verschillende technologieën gebruikt:

  • Röntgenfoto's - de meest gebruikte methode om botveranderingen te detecteren, zoals vernauwing van de gewrichtsruimte, de aanwezigheid van osteofyten of misvormingen;
  • MRI (magnetic resonance imaging) - biedt een gedetailleerder beeld van zachte weefsels zoals kraakbeen, pezen en spieren;
  • Echografie - vaak gebruikt om ontstekingen en vochtophoping in de gewrichten te detecteren;
  • CT (computertomografie) - geschikt voor complexere gevallen, met name bij ankyloserende spondylitis of gewrichtsletsels.

 

3. Laboratoriumtests

Laboratoriumtests helpen de diagnose te bevestigen en het specifieke type artritis te identificeren. Veelgebruikte tests zijn onder meer:

  • Reumatoïde factor (RF)-test - helpt bij het diagnosticeren van reumatoïde artritis;
  • Antinucleaire antilichamen (ANA) - detecteert auto-immuunziekten zoals lupus en reumatoïde artritis;
  • C-reactief proteïne (CRP) en erytrocytenbezinkingssnelheid (ESR) - indicatoren van ontsteking in het lichaam;
  • Urinezuurtests - om jicht te diagnosticeren;
  • Gewrichtsvloeistofanalyse - met behulp van een aspiratie neemt de arts een monster van de vloeistof in het gewricht om te onderzoeken op de aanwezigheid van kristallen, infectie of ontsteking.

 

Laboratory tests

 

4. Differentiële diagnose

De diagnose van artritis vereist het uitsluiten van andere aandoeningen die vergelijkbare symptomen kunnen veroorzaken. Dit omvat:

  • Infectieziekten (bijv. de ziekte van Lyme of sepsis);
  • Metabole aandoeningen (bijv. jicht of pseudojicht);
  • Degeneratieve ziekten (bijv. osteoporose of tendinitis).

 

5. Symptomen volgen

In sommige gevallen vereist een definitieve diagnose voortdurende monitoring van symptomen. De arts kan het volgende monitoren:

  • Hoe de symptomen zich ontwikkelen;
  • Hoe het lichaam reageert op de eerste behandeling;
  • Of er nieuwe symptomen aanwezig zijn die meer duidelijkheid kunnen geven over het type artritis.

 

Advies voor patiënten tijdens de diagnose

 

Patiënten spelen een actieve rol in het diagnostische proces. Voor een betere nauwkeurigheid van de resultaten is het belangrijk om:

  • Een dagboek bij te houden voor de symptomen - pijn, stijfheid en hoe deze gedurende de dag veranderen;
  • Informatie te verstrekken over de medische voorgeschiedenis van de familie;
  • Leefstijldetails te verstrekken, waaronder dieet, fysieke activiteit en mogelijke verwondingen.

 

Belang van vroege diagnose

 

Vroege diagnose van artritis is cruciaal omdat:

  • Het de behandeling laat beginnen voordat er onomkeerbare gewrichtsschade optreedt;
  • Het het risico op ernstige complicaties zoals misvormingen of systemische ontstekingen vermindert;
  • Het de kwaliteit van leven verbetert door tijdige interventie.

 

6. Hoe wordt artritis behandeld?

 

Artritisbehandeling is gericht op het verlichten van pijn, het verbeteren van de gewrichtsfunctie en het voorkomen van verdere schade. De keuze van de therapie hangt af van het type artritis, de ernst ervan en de individuele kenmerken van de patiënt.

 

Geneesmiddelen

 

Medicamenteuze therapie is een belangrijk onderdeel van de behandeling van artritis. Het omvat verschillende klassen medicijnen, afhankelijk van het type en de ernst van de ziekte:

  • Pijnstillers - Bijvoorbeeld paracetamol, dat pijn verlicht maar geen ontstekingen vermindert;
  • Ontstekingsremmers (NSAID's) - Ibuprofen of naproxen verminderen zowel pijn als ontstekingen;
  • Corticosteroïden - Gebruikt bij ernstige ontstekingen door injectie of tabletten zoals Prednison;
  • Ziektemodificerende antireumatische geneesmiddelen (DMARD's) - Methotrexaat en sulfasalazine helpen de progressie van de ziekte bij reumatoïde artritis te vertragen;
  • Biologische geneesmiddelen - Dit zijn nieuwere medicijnen zoals adalimumab en etanercept die specifieke ontstekingsprocessen blokkeren.

 

Medicines

 

Fysiotherapie

 

Fysiotherapie is een integraal onderdeel van de behandeling, met name voor chronische vormen van artritis. Het helpt om:

  • De mobiliteit te verbeteren - Door oefeningen die het bewegingsbereik vergroten;
  • De spieren te versterken - Sterkere spieren kunnen de belasting van gewrichten verminderen;
  • De pijn te verlichten - Methoden zoals echografie, elektrische stimulatie en thermotherapie worden gebruikt.

 

Chirurgie

 

Wanneer conservatieve methoden geen resultaat opleveren, kan een chirurgische behandeling noodzakelijk zijn:

  • Gewrichtsvervanging (artroplastiek) - Meestal gebruikt bij ernstige artrose van de knieën of heupen;
  • Arthroscopie - Een minimaal invasieve procedure om beschadigd weefsel of vocht uit een gewricht te verwijderen;
  • Gewrichtsfusie (arthrodese) - Wordt gebruikt om gewrichten te stabiliseren wanneer andere methoden niet effectief zijn.

 

Alternatieve geneeskunde

 

Sommige patiënten vinden verlichting via alternatieve methoden die kunnen worden gebruikt als aanvulling op conventionele behandeling:

  • Acupunctuur - Vermindert pijn en stimuleert de bloedcirculatie naar de aangetaste gebieden;
  • Homeopathie - Gebruikt om symptomen van sommige soorten artritis te verlichten;
  • Supplementen - Glucosamine, chondroïtine en curcumine kunnen helpen ontstekingen te verminderen en kraakbeen te behouden.

 

7. Welke natuurlijke kruiden helpen bij artritis?

 

Kruiden zijn een natuurlijke manier om de symptomen van artritis te verlichten. Ze kunnen ontstekingen verminderen, pijn verlichten en de gezondheid van gewrichten ondersteunen.

 

1. Kurkuma

De curcumine in Kurkuma heeft krachtige ontstekingsremmende eigenschappen die ontstekingen en pijn bij artrose en reumatoïde artritis kunnen verminderen.

Voeg het toe aan maaltijden, drink het als thee of neem het als voedingssupplement.

 

Kurkuma

 

2. Gember

Gember bevat gingerolen en chagaolen, die ontstekingen verminderen en de bloedcirculatie in de gewrichten verbeteren.

Breng een Zalf voor gewrichtspijn waarin Gember een van de hoofdingrediënten is, zet er thee mee of voeg het toe als specerij aan gerechten.

 

3. Arnica

Arnica verlicht pijn en vermindert ontstekingen wanneer het plaatselijk wordt aangebracht.

Gebruik Zalven of oliën met Arnica-extract om de aangetaste gewrichten te masseren.

 

4. Smeerwortel 

Smeerwortel helpt kraakbeen te regenereren en pijn te verlichten.

Gebruik smeerwortel Zalven of plaatselijk op pijnlijke gewrichten aangebracht.

 

5. Brandnetel

Rijk aan silicium en mineralen, Brandnetel versterkt botten en gewrichten, verlicht pijn en vermindert ontstekingen.

Drink brandnetelthee of gebruik verse bladeren voor kompressen.

 

Brandnetel

 

6. Paardenbloem

De antioxidanten en mineralen in paardenbloem ondersteunen de gezondheid van gewrichten, ontgiften het lichaam en verminderen de ontstekingsprocessen.

Maak een thee van de gedroogde bladeren of Paardenbloem wortel. Je kunt verse blaadjes ook aan salades toevoegen.

 

8. Conclusie

 

Artritis is een ziekte die miljoenen mensen treft en speciale aandacht en zorg vereist. Het kennen van de symptomen, oorzaken en behandelingsopties is de sleutel tot het succesvol beheersen van de aandoening.

Vroege diagnose, passende behandeling en veranderingen in levensstijl kunnen de pijn aanzienlijk verminderen en de kwaliteit van leven verbeteren. Ongeacht het type artritis zijn overleg met een specialist en een individuele benadering cruciaal voor effectief beheer van de ziekte.

 

BRONNEN:

1. Mayo Clinic: Arthritis - Symptoms and Causes (14.02.2025)
2. Arthritis Foundation: What Is Arthritis? (14.02.2025)